Lymfoedeem kan verschillende oorzaken hebben.
Altijd is het evenwicht verstoort tussen de aanmaak en afvoer van het lymfevocht. Kanker, de behandeling van kanker, een operatie, een ongeluk, trauma genoemd, wondroos, een litteken, aangeboren (primair lymfoedeem), lang bestaande spataders, lipoedeem zijn maar enkele voorbeelden
- Kanker
Wanneer kanker is uitgezaaid kunnen de lymfeknopen ‘verstopt’ raken. Het lymfevocht kan niet meer, goed, worden afgevoerd. Het lymfevocht hoopt zich op in de armen, benen of gezicht. - De behandeling van kanker
Bij de behandeling van kanker kunnen de lymfeklieren worden weggehaald. Afhankelijk waar de kanker zit en hoe de kanker zich kan uitzaaien kan het zijn dat er klieren worden weggehaald. Bij borstkanker kunnen okselklieren weggehaald worden. Soms worden ze allemaal weggehaald, soms maar enkele. Wanneer alle klieren worden weggehaald ontstaat er bijna altijd lymfoedeem, al hoeft dat niet altijd direct zo te zijn. - Een operatie
Dat er direct na een operatie vocht onder de huid ophoopt is normaal. Dit vocht trekt meestal snel weg. Als dit te lang duurt, kan het zijn dat er meer beschadigd raakt en in zeldzame gevallen kan dit tot lymfoedeem leiden.
Door een operatie kan het een enkele keer voorkomen dat lymfevaten of lymfeknopen worden beschadigd. Dan kan het lymfevocht niet weg en gaat zich ophopen. - Een ongeluk, trauma genoemd
De oorzaak van lymfoedeem na een trauma is eigenlijk hetzelfde als na een operatie. Bij een operatie wordt zoveel mogelijk gedaan om beschadiging van het lymfestelsel te voorkomen, bij een ongeluk is daar natuurlijk geen enkele controle over. - Een litteken
Na een operatie of trauma kan een litteken overblijven. Een litteken blokkeert al snel de doorstroom van het lymfevocht als het in de verkeerde richting ligt. Wanneer het dwars op de lymfebanen ligt kan het lymfevocht er bijna niet meer langs. Oedeem is dan meestal het gevolg. - Aangeboren (primair lymfoedeem)
De lymfevaten zijn in aanleg niet in orde. Dit komt vaak pas op latere leeftijd tot uiting. Na een klein ongeluk wordt het been overmatig dik of de zwelling verdwijnt niet meer. De oorzaak wordt dan in eerste instantie in het ongeluk gezocht. De oorzaak is dat het lymfestelsel geen reservemogelijkheid heeft en na zo’n, relatief, klein ongeluk overbelast raakt. Warm weer kan ook een trigger zijn. Lang gaat het goed en opeens kan het lymfestelsel het niet meer aan. Helemaal spontaan ontstaan kan ook.
Primair lymfoedeem komt het vaakst aan de benen voor en dan ook nog vaak maar aan één been. Beide benen is echter geen uitzondering.